Grote bedrijven zijn bureaucratische bastions, waardoor ze even slagvaardig zijn als een dictatoriale staat in een vrije markt, aldus Gifford en Elizabeth Pinchot. De auteurs trekken een vergelijking tussen staatsvormen en organisatiestructuren van bedrijven. Het succes van de democratie en de vrije markt vertalen ze naar een vernieuwende en praktische opzet voor organisaties. Voor een medewerker lijkt een bureaucratische organisatie meer op een totalitaire staat dan op een vrije natie. Vrijheid van meningsuiting is voorbehouden aan de chef, de baas bepaalt wat er moet gebeuren en wie carrière wil maken, wacht zich er wel voor zijn chef tegen te spreken, ook al zou dat in het belang van het bedrijf zijn. Bureaucratieën werken niet meer, ze remmen mensen af. Vrije meningsuiting, vrije uitwisseling van ideeën en vrij ondernemerschap zetten medewerkers daarentegen aan tot verantwoordelijkheid en zorg voor het hele bedrijf. Aan de hand van vele voorbeelden laten de auteurs zien hoe bedrijven hun bureaucratische bedrijfsvorm kunnen vervangen door een structuur die een beroep doet op de creativiteit, de intelligentie en de slagvaardigheid van hun medewerkers en die tegelijkertijd ene hoge productiviteit waarborgt. Alleen met gemotiveerde mensen die in alle vrijheid hun inspiratie en ideeën kunnen uiten, kan de intelligente onderneming de uitdaging van de toekomst aan.